Duurzaamheid, diversiteit en inclusiviteit (bedrijfs-)huisvesting, klimaat, gezondheid, mobiliteit en betaalbaarheid. Je hoeft geen trendwatcher te zijn om te zien dat deze thema’s ook in de toekomst bepalend zullen zijn. Voor de wereld, voor Nederland en (dus) ook voor de vastgoedsector. Nu al zijn dit belangrijke onderwerpen, want het nieuws wordt dagelijks beheerst door onder meer stikstofbeleid, energietransitie, klimaatadaptatie, huurregulering, de bouwagenda en duurzaamheidseisen.
Visie delen via Bouw- en Vastgoedbericht
Wil je als marktpartij in het vastgoed toekomstbestendig zijn, dan kun je maar beter per direct rekening houden met al deze onderwerpen. Althans, dat is de visie van Rabobank in het onlangs verschenen Bouw- en Vastgoedbericht 2022. ‘Deze publicatie verschijnt elk jaar. 'Met het Bouw- en Vastgoedbericht willen we onze visie als kennispartij delen’, vertelt Roel van de Bilt, directeur van Rabo Real Estate Finance. ‘Dit jaar doen we dat nog meer ‘hoog over’ dan andere jaren, met een reflectie op een snel veranderende wereld en hoe je daarin als vastgoedonderneming zou moeten meebewegen.’
Grote transities
Het Bouw- en Vastgoedbericht 2022 is in feite één groot pleidooi voor vastgoedpartijen om zich los te maken van de waan van de dag, niet alleen bezig te zijn met vandaag en morgen, maar vooral met overmorgen. Met de grote transities die aan de gang zijn, op het gebied van water, klimaat en energie bijvoorbeeld.
We beweren niet dat we de wijsheid in pacht hebben. Wel roepen we de sector op om niet af te wachten.”
‘Of neem diversiteit. Op de Provada in juni organiseerden we als Rabo Real Estate Finance nog een debat daarover. Hoe divers en inclusief is de vastgoedsector eigenlijk? Met dergelijke onderwerpen moét je nu bezig zijn, zo leggen we in het Bouw- en Vastgoedbericht uit. Dat doen de auteurs, mijn collega’s Hans-Hugo Smit en Arjen Ouwehand, overigens zonder moralistisch vingertje, want we beweren niet dat we de wijsheid in pacht hebben. Wel roepen we de sector op om niet af te wachten.’
Grote maatschappelijke opgaven
Van de Bilt verwijst voor de grote maatschappelijke opgaven waarmee we te maken hebben naar Earth Overshoot Day. Dat is de dag in het jaar waarop de mensheid alle ecologische hulpbronnen heeft verbruikt die de aarde in één jaar kan produceren. ‘Elk jaar komt die datum helaas vroeger te liggen.’ Lag die in de jaren zeventig van de vorige eeuw nog in november of december en aan het begin van deze eeuw in september, in 2022 was Earth Overshoot Day al op 28 juli…
De wortel, de preek en de stok
Het is duidelijk: er is op tal van gebieden actie nodig. Natuurlijk heeft de overheid daarbij een rol. Zij kan burgers en bedrijven op allerlei manieren beïnvloeden om veranderingen te bewerkstelligen. ‘Dat is het verhaal van de wortel, de preek en de stok,’ zegt Van de Bilt, ‘waarbij de wortel staat voor de prikkel, het financiële of economische voordeel dat iemand kan behalen bij bepaald gedrag. Denk aan de lagere energiekosten die je overhoudt na de aanschaf van zonnepanelen. De preek is de overkoepelende visie, het verleidende verhaal van de overheid. De stok ten slotte staat voor de wet- en regelgeving én niet te vergeten de handhaving ervan.
Wortel, preek en stok zijn alle drie nodig, het is en-en-en. Maar veel belangrijker: onze oproep is juist om niet te gaan wachten op allerlei nieuwe wetten, regels en kaders. We – overheid, burgers en bedrijfsleven samen – moeten sneller vooruit als we een toekomstbestendige wereld willen. Dus ook de markt moet stappen zetten.’
Volg de regels niet
Het grote advies van Rabobank in het Bouw- en Vastgoedbericht 2022: volg de regels niet, wacht niet lijdzaam de regels van de overheid af, maar wees ze voor, wees proactief. Niet omdat er op zichzelf iets mis is met regels. Die zijn er vaak met een goede reden. Als er geen excessen met verhuurders waren geweest, was er geen Wetsvoorstel voor Goed Verhuurderschap gekomen (zie kader). En als we allemaal vol zouden investeren in verduurzaming was er voor kantoren geen C-label verplichting nodig. Maar soms kan het lang duren voordat regels er zijn, kunnen regels ook weer snel veranderen en vertragend werken. Oftewel, met regels is niet per definitie alles goed geregeld.
Meerwaarde voor de hele samenleving
Hoe kun je dan in de vastgoedbranche succesvol en slagvaardig blijven in een speelveld dat voortdurend verandert, met steeds weer nieuwe kaders en wetten? Hoe zorg je voor uitvoeringskracht, bijvoorbeeld bij nieuwbouwproductie, energietransitie en de stikstofcrisis?
Van de Bilt: ‘Dat kan door continu te letten op de stip aan de horizon. Het grote visieverhaal van de overheid is er misschien nog niet, maar je weet heus wel welke kant het allemaal opgaat. Het gaat in de toekomst om begrippen als duurzaam, circulair, eerlijk, inclusief, gezond, solidair en betaalbaar. Het doel moet niet zijn ‘alleen winst voor de eigen organisatie’, maar ‘meerwaarde voor de samenleving als geheel’. Hiervoor hoef je echt niet te wachten tot de overheid met iets komt, je kunt wel degelijk zelf al acteren.’
C-labelverplichting
In zijn eigen bedrijfsvoering sorteert Rabobank ook al voor op de toekomst. ‘Neem die C-labelverplichting. Wij passen die niet alleen toe bij kantoren, zoals de wet voorschrijft, maar ook bij andere asset classes. Om een concreet voorbeeld te geven, als je bij Rabobank aanklopt voor financiering van een te verhuren woning met een E-label, krijg je nul op je rekest. Dergelijke te verhuren woningen financieren we niet, omdat we verwachten dat in de toekomst niet-duurzame woningen niet meer worden verhuurd.’
We verwachten dat in de toekomst niet-duurzame woningen niet meer worden verhuurd.”
Zo is Rabobank op meer gebieden bezig zelf toekomstbestendig te worden en klanten te helpen om duurzaam te groeien. De bank investeert bijvoorbeeld in versnelling van de energietransitie, onder meer door financieringscapaciteit beschikbaar te stellen. En draagt bij aan het oplossen van het woningtekort door circulaire woningen te bouwen. Van de Bilt: ‘Met onze flexibele oplossing Rabo SmartBuilds ontwikkelen we duurzame woningen voor tijdelijke locaties.’ Daarmee laat Rabobank zien het antwoord te weten op de vraag die de bank zelf stelt in het Bouw- en Vastgoedbericht 2022: eigenlijk weet je als marktpartij toch allang wat goed is om te doen?
Lees het volledige Bouw- en Vastgoedbericht 2022 ‘Weten wat je moet doen – Van ambities naar uitvoering in dynamische tijden’
op rabobank.nl/vastgoed
Dit artikel is gesponsord door Rabobank.
