Vier topprojecten strijden om StiB Award 2018

Vier topprojecten strijden om StiB Award 2018

Vier projecten  strijden om de Steden in Beweging (StiB) Award 2018. Het gaat om de projecten Koningshof in Gouda, Zwembad Hart van Zuid in Rotterdam, De Barones in Breda en Woonzorgcentrum Scheldehof in Vlissingen

De award is een prijs voor de meest succesvolle gebiedsversterking die bijdraagt aan het intensiveren van de vitaliteit en dynamiek van stad of dorp. De verkiezing is een initiatief van Syntrus Achmea Real Estate & Finance en het vakblad Vastgoedmarkt.

De jury werd op vrijdag 6 april 2018 bij alle projecten ontvangen en rondgeleid om zich een oordeel van de kwaliteit van de projecten te vormen, in het bijzonder de impuls die het project de omgeving biedt. Tijdens Provada 2018 kunnen bezoekers hun favoriet aangeven in de stand van Vastgoedmarkt (Hal 11, stand 11). Op basis van het oordeel van de jury (5/6e) en vakgenoten (1/6e) wordt op 7 juni 2018 om 13.00 uur in de stand van Syntrus Achmea Real Estate & Finance (Hal 12, stand 22) de winnaar bekend gemaakt.

Jury

De vijfkoppige vakjury wordt gevormd door bestuursvoorzitter Claudia Zuiderwijk van de Kamer van Koophandel, directeur Vastgoed Nicole Maarsen van Syntrus Achmea Real Estate & Finance, directeur Paul de Ruiter van het gelijknamige architectenbureau, emeritus hoogleraar gebiedsontwikkeling Friso de Zeeuw (TU Delft) en Vastgoedmarkt-hoofdredacteur Johannes van Bentum.

Aspecten waarop de genomineerde projecten onder meer werden beoordeeld zijn:

  • is er rekening gehouden met de behoeften van (toekomstige) gebruikers?
  • is het omringende stedelijk gebied functioneel versterkt?
  • is de identiteit van de stad/wijk versterkt?
  • zet het project aan tot nieuwe bedrijvigheid en ondernemerschap?
  • is rekening gehouden met ‘het nieuwe winkelen/wonen/werken’?
  • is het project bijzonder, een voorbeeld voor sector, vernieuwend?

Initiatief

De prijs ging in 2017 naar het transformatieproject Gasthuyspoort in Breda van de lokale ontwikkelaar Maas-Jacobs Vastgoed. In 2015 won het project De Hallen in Amsterdam, een jaar eerder werd de gebiedsontwikkeling Rotterdam Central District door de vakjury uitverkoren. In 2013 werd de prijs voor het eerst uitgereikt aan het project Inverdan in Zaanstad.

De StiB Award startte in 2013 als initiatief van vastgoedmanager WPM Groep ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van deze onderneming. Vastgoedmarkt was vanaf het begin als mediapartner bij de prijs betrokken. Sinds 2016 draagt Syntrus Achmea de prijs.

Koningshof in Gouda

Het woningbouwproject Koningshof in Gouda (Blauwhoed Projectontwikkeling, Gebr. Blokland, Altera Vastgoed) is door de vakjury van de Steden in Beweging (StiB) Award 2018 genomineerd voor deze prestigieuze prijs.

Het woningbouwproject Koningshof is een combinatie van oud en nieuw. Rondom de plek van de voormalige plateelbakkerij Zuid-Holland verrees de afgelopen jaren een aantrekkelijk nieuw stadsdeel, dat gedeeltelijk gebruik maakt van bestaande gebouwen die werden getransformeerd naar nieuwe bestemmingen.

Het project combineert 70 ruime, betaalbare huurappartementen, 80 koopwoningen bestaande uit een gevarieerde mix van ruime stadswoningen, herenhuizen en appartementen en woningen in de getransformeerde objecten aan het Raam en in De Bakkerij. De parkeergarages zijn in het project geïntegreerd, waaronder een in een monumentaal pand. De gerenoveerde Slangentoren uit 1915 is tegenwoordig een bed & breakfast met 1 kamer in de monumentale toren, waar de brandweer vroeger zijn brandslangen liet drogen. Het getransformeerde Rijksmonument De Kleischuur werd omgebouwd tot een trendy restaurant ‘op het water’.

De ontwikkelaars grepen de kans om in de historische kern van Gouda, met uitzicht op de gracht en te midden van monumentale gebouwen, een nieuw, multifunctioneel stuk Gouda te maken dat klaar is voor de volgende 400 jaar. Het betrof een oude industrielocatie, waar tussen 1898 tot 1965 de Koninklijke Plateelfabriek Zuid-Holland was gevestigd en later het metaalbewerkingsbedrijf Veratio. Een gebied waar je vroeger niet voor je plezier kwam en dat niet bekend stond als het allerbeste stukje Gouda, maar waar je nu zeer prettig kunt wonen, verblijven en recreëren.

Oude waterlopen en steegjes

In de stedenbouwkundige opzet is de historie van de locatie duidelijk terug te vinden. In het ontwerp is aansluiting gezocht bij de bestaande bebouwing door gebruik te maken van de oude waterlopen en steegjes en door nieuwe pleintjes toe te voegen. Deze opzet zorgt voor een intiem karakter, ook doordat de wijk volledig autovrij is.

Koningshof is gelegen tussen Raam en Vest in Gouda, een historische locatie in de Goudse binnenstad. AWG Architecten heeft ervoor gezorgd dat de nieuwbouw van Koningshof qua architectuur en stedenbouw aansluit op de monumentale panden die in het gebied aanwezig zijn. Projectontwikkelaar Blauwhoed en Gebr. Blokland realiseerden in de eerste fase al 108 woningen in Koningshof. Institutioneel vastgoedfonds Altera is eigenaar van de 30 huurappartementen die in de tweede fase werden gerealiseerd. Eerder kocht Altera al 40 huur appartementen in het gebied.

Zwembad Hart van Zuid Rotterdam

Het transformatieproject aan de Gooilandsingel op Zuid (Ballast-Nedam, Heijmans, gemeente Rotterdam en Kraaijvanger Architecten) is het thuis van Zwemcentrum Rotterdam, een stadswinkel, fitness, Albion store en horecagelegenheden.

Het zwembad is de aanjager van een gebiedsontwikkeling die zowel in het fysieke domein als het sociale domein plaatsvindt. Programmatisch dient het zwembad als een belangrijke schakel tussen de wijk en het stadsdeelcentrum Winkelcentrum Zuidplein. Het is het enige 50-meterbad van Rotterdam.

Afgezien van de programmering van het gebouw, is het zwembadgebouw ook een knap staaltje architectuur. De voorkant van het voormalige deelgemeente kantoor is overeind is gebleven en de achterkant is binnen de contouren van het voormalig deelgemeentekantoor nieuw aangebouwd. Het zwembad zelf is ingepast op de eerste verdieping in het gedeelte van het deelgemeentekantoor dat overeind is gebleven.

Er is gekozen voor het zwembad op de eerste verdieping om een bepaalde intimiteit te creëren, zonder inkijk van buitenaf. De commerciële plint ligt aan de kant van de Gooilandsingel, waar passanten die het station Zuidplein uitlopen, recht op af gaan. Vanuit de commerciële ruimtes (horeca of winkel) loop je straks de Gooilandsingel op, die medio 2020 wordt omgebouwd tot autoluwe boulevard. Het zwembad brengt levendigheid binnenin het gebouw, de commerciële plint is een uitnodiging van en naar de publieke ruimte eromheen.

Lokaal karakter en identiteit

Het behoud van een groot gedeelte van de gevels van het oude deelgemeente kantoor maakt het project duurzaam. Het ontwerp is van de hand van Kraaijvanger architecten. Zij hebben met oog voor het lokale karakter en identiteit een balans gevonden. Het zwembad vervult vooral een rol in het leven van de mensen in en om het Zuidpleingebied. Of ze er nu wonen, werken, ondernemen of op bezoek komen. Dit is terug te zien in de programmering van het zwembad van schoolzwemmen tot internationale evenementen en de branchering in de commerciële plint.

Er is voor gekozen geen grote ketens binnen te halen, maar ruimte te bieden aan ondernemers met coleur locale. Bijvoorbeeld de eigenaren van het voormalige Champs Elysees - voorheen gevestigd in het 30 meter verder gelegen oude zwembad Charlois - die hun grand café/restaurant de naam Lisa voortzetten in het zwembadgebouw. Alle ondernemers en organisaties samen zorgen voor meer levendigheid in het gebied, waarbij zowel bewoners als bezoekers worden bediend.

De Barones, Breda

De herontwikkeling van winkelcentrum De Barones in Breda (Kroonenberg Groep, 3W Real Estate, Rijnboutt en KroesePaternotte) is door de vakjury van de Steden in Beweging (StiB) Award 2018 genomineerd voor deze prestigieuze prijs.

Winkelcentrum de Barones in Breda is in 1997 ontworpen als een winkelcentrum met twee loopcircuits: één op de begane grond en één op de eerste verdieping. De winkels op de verdieping waren bereikbaar via een trap, lift of roltrappen vanaf de begane grond. De roltrappen in de passages zorgden ervoor dat de winkels op de begane grond minder goed zichtbaar en de wandelpaden smal waren. Er is voor gekozen om de circa 28.000 m2 van de Barones niet uit te breiden, maar anders in te richten.

In een tijd waarin de retailmarkt veranderde en er meer vraag kwam naar grotere winkels en het winkelend publiek mede door online shopping in het fysieke winkelgebied verrast en verleid wil worden, waren stevige ingrepen in het winkelcentrum noodzakelijk. Gekozen werd voor grotere winkelruimtes die hun entree op de begane grond hebben en intern in de winkel worden ontsloten.

In het ontwerp van architect Rijboutt verdwenen de roltrappen uit de passages. Daglicht kan nu vrij doordringen tot in het hart van de passage. Ook werd gebruik gemaakt van dubbelhoge glazen puien, wat de winkels meer allure en extra exposure geeft. Het loopcircuit is vereenvoudigd: alle winkels zijn vanaf de begane grond bereikbaar. In het hart van het overdekte winkelcentrum is een rustpunt met aantrekkelijke horeca gecreëerd.

Entree ontdaan van de 'modieuze' ingrepen

Elke entree kreeg een een eigen karakter, passend bij de straat. Zo is de hoofdentree aan de Karrestraat, een rijksmonument uit 1924 met karakteristiek torentje, ontdaan van de 'modieuze' ingrepen waarachter de entree in de loop van jaren was verdwenen. De kleine entree aan de Nieuwstraat is vervangen door een hoge glazen entree, waarachter de gezellige horeca duidelijk zichtbaar is. Ook heeft de donkere en lage terracotta entree aan de Lange Brugstraat plaatsgemaakt voor een hoge, terugliggende, glazen entree aan een nieuw uitnodigend voorpleintje met een opvallend kunstwerk.

Het winkelcentrum is sinds de herontwikkeling bijna volledig ingevuld. Er is ruimte voor grote retailers gekomen. Met huurders als Hudson's Bay, Pull & Bear, Bershka en The Sting heeft De Barones een nieuwe impuls aan Breda gegeven en geholpen de leegstand terug te dringen. De kwaliteitsimpuls heeft positief doorgewerkt in het hele centrum, waar winkeliers volgens de Huurprijzen Special 2018 van JLL bereid blijken meer te betalen voor winkelruimte dan een jaar geleden.

Woonzorgcentrum Scheldehof, Vlissingen

De transformatie van een oude plaatwerkerij tot Woonzorgcentrum Scheldehof in Vlissingen (WVO Zorg, Atelier PRO en Bouwgroep Peters) is door de vakjury van de Steden in Beweging (StiB) Award 2018 genomineerd voor deze prestigieuze prijs.

Het project bestaat uit transformatie van een oude plaatwerkerij tot een woonzorgcentrum voor somatische, psychiatrische en psychogeriatrische bewoners, met zelfstandige woningen waarvan een deel met zorg, een publieke brasserie, atelierruimtes, winkel, bioscoop en theater, kapsalon, fysiotherapiepraktijk, kantoorruimtes en stallingsgarage.

Voor een nieuwe huisvesting voor oude en tijdelijke accommodaties van WVO Zorg had de gemeente Vlissingen eigenlijk maar één optie: het Scheldeterrein in de haven. Dit is het gebied van de oude verlaten scheepswerf grenzend aan de binnenstad. In de hoogtijdagen werkten hier 3.500 mensen aan schepen als de Willem Ruys (later: Achille Lauro). In 1983 ging de werf failliet. Voor de crisis lag er een ambitieus stedenbouwkundig ontwikkelingsplan. Maar toen dit Manhattan-aan-de Schelde niet haalbaar bleek, kwam er in 2016 een herziening met ruimte voor andere initiatieven. De gemeente was intussen Artikel 12-gemeente geworden. Uitgangspunt bleef het behoud van industrieel erfgoed: de Timmerfabriek, de Machinefabriek en de Zware Plaatwerkerij op het terrein.

Het was makkelijker geweest om op deze locatie te kiezen voor nieuwbouw in plaats van in standhouden van de zware plaatwerkerij. Maar WVO Zorg zag de plaatwerkerij als een kans om een deel van de stad aan te helen, de plaatwerkerij als industrieel erfgoed te redden en een bijzondere sfeer te geven aan de woon- en zorgomgeving van de bewoners. Als Planetree-organisatie is WVO Zorg gericht op het creëren van een betekenisvolle leefomgeving voor de eindgebruikers. Het slagen van het project is ook de eerste aanzet om de rest van het Scheldekwartier nieuw elan te geven. Collectief geheugen speelt ook een rol - veel van de bewoners zijn vroeger werkzaam geweest in of rond de voormalige plaatwerkerij. De publieksfuncties in het woonzorgcentrum zorgen voor laagdrempelige interactie tussen bezoekers uit de regio en Scheldehof, wat de levendigheid in het gebied bevordert.

'Je moet in je visie blijven geloven'

'Je moet een visie hebben en je moet erin blijven geloven. Als we de makkelijke weg hadden gekozen, hadden we nooit zo'n mooi gebouw gehad op een historische plek, tegen de binnenstad, aan zee. Projectontwikkelaars hebben jarenlang koffie gedronken bij de gemeente, maar die hebben nooit iets concreets opgepakt. Ik vind het mooi dat een gezondheidsinstelling de kans heeft gehad tegen de stroom in zo'n project te beginnen', zegt Jan de Graaf van WVO Zorg.

Impact WVO koos voor de locatie van de Plaatwerkerij omdat dit op de mooiste plek ligt bij de binnenstad en de boulevard. Het gebouw was leeg, verrot en het lag niet voor de hand om te gebruiken, maar WVO zag het extra karakter dat het zou geven. Geen goedkope opgave, maar een subsidie van 2,3 miljoen euro van de provincie trok WVO Zorg over de streep. Nu staat er een gebouw dat op een positieve manier bijdraagt aan de omgeving. Met dit gebouw kan de omgeving zich verder ontwikkelen.

Johannes van Bentum

Johannes van Bentum

Hoofdredacteur Vastgoedmarkt

Voor zijn aantreden bij Vastgoedmarkt was hij hoofdredacteur van de grootste vaktitel voor ict'ers Computable. Sinds 1986 is hij werkzaam als financieel-economisch journalist voor uiteenlopende titels als Elsevier Carrière, Agrarisch dagblad, Fem Business en het opiniemaandblad voor twintigers en dertigers Pitch. Begin 2009 verscheen zijn boek 'Online of Flatline' bij uitgeverij Mediata. Als hoofdredacteur van Vastgoedmarkt schrijft hij nieuwsberichten, achtergrondartikelen en geeft zijn mening over ontwikkelingen in de vastgoedsector en becommentarieert opvallende gebeurtenissen in zijn maandelijkse hoofdredactioneel commentaar.