M4H moet een energiek stadsdeel worden met een mix van wonen en werken en voorzieningen, met horeca cultuur en sport. Nieuwe gebruikers – maar vooral ook de huidige – spelen een grote rol in de ontwikkeling van M4H. Ondernemers studioADAMS en Royal Roos bijvoorbeeld. Zij belichamen zowel het creatieve als het technisch innovatieve karakter van M4H. Allebei onderschrijven ze het motto voor het gebied: collectiviteit als basis voor circulariteit.
Er is zo veel plek. Dat biedt mooie kansen voor productie in het gebied”
Wijk van de toekomst
Deelgebied Merwehaven in M4H wordt de wijk van de toekomst. In het gebied wordt wonen, werken en de haven samengebracht. Duurzaamheid en circulariteit is het uitgangspunt met een vernieuwende aanpak op mobiliteit. In de Merwehaven komen ongeveer 2.500 huur- en koopwoningen, in alle prijsklassen, en is er ruimte voor zo’n 30.000 vierkante meter vloeroppervlak voor innovatieve, creatieve maakbedrijven, en maatschappelijke voorzieningen. Deelgebied Galileïpark wordt doorontwikkeld naar een innovatiecluster van de nieuwe generatie maakbedrijven.
Speciale walstroominstallatie
Royal Roos is een maritiem ingenieursbureau. Het zit al sinds 2016 in het gebied en in 2020 verhuisde Royal Roos naar een kade aan de Galileistraat, zodat zeewaardige schepen er konden aanmeren. Het bedrijf heeft daarvoor een speciale walstroominstallatie, zo legt Veronica Breed van Royal Roos uit.
‘Het is een ideale plek. Eigenaar Fulko Roos was al vroeg betrokken bij de herontwikkeling van de voormalige fruitloodsen door het Havenbedrijf. We huren niet alleen het gebouw, maar ook 1.500 vierkante meter aan zonnepanelen op het dak. Daarmee kunnen we walstroom leveren.’
Energy-hub
Voor de toekomst ziet Veronica Breed een energy-hub voor een deel van M4H voor zich, met bijvoorbeeld een uitwisselstation voor batterijcontainers in combinatie met netstabilitatie of snellaadstations voor elektrische vrachtwagens die verder de stad in gaan.
Daarnaast heeft Royal Roos twee grote 3D-printers, waarmee bijvoorbeeld de vier meter hoge microfoon voor het Eurovisie Songfestival is geprint. Maar ze worden vooral gebruikt voor scheepvaartonderdelen – voor bijvoorbeeld een zelfvarende ferry – en mallen voor windmolenonderdelen zoals de wieken, of ondersteuningen voor transport “Die zijn recyclebaar, dus daar kunnen we opnieuw printmateriaal van maken.”
Potentie meteen duidelijk
Monica Adams en haar architectenbureau zaten, samen met collega-architecten van GROUP A, al jaren in het oude havengebied, maar iets verder naar de stad. Omdat ze graag meer ruimte hadden, met het liefst alles op eentje met één grote werkvloer, zochten ze samen naar een nieuwe werkplek.
‘We zochten ook een beetje de rauwe randjes van de stad op’, zegt Monica Adams. ‘Dan zit je op de Keilestraat natuurlijk goed. Daar stond een gigantisch groot pand, met wel 15.000 vierkante meter. We zagen meteen de potentie.’
Zo’n acht jaar geleden betrokken ze wat nu het Keilepand heet. Ze betaalden een kleine huur op voorwaarde dat ze het zelf opknapten. ‘Toen het pand werd onteigend, lukte het ons om het van de gemeente te kopen. We konden het stapje voor stapje te ontwikkelen tot een bedrijvenverzamelgebouw met lage huren. Zo konden we gentrificatie voorkomen. De gemeente vond dat wel interessant.’
Keilepand
Er zitten nu bijna twintig bedrijven in het Keilepand en in totaal werken er bijna driehonderd man (m/v/x). Naast de architectenbureaus en de IABR (International Architecture Biennale Rotterdam) zitten er onder andere meubelmakers, kunstenaars, bierbrouwers, cateraars en onderzoekers.
‘Tegelijk vormden we het KeileCollectief met alle gebruikers van het pand’, zo vervolgt Adams. ‘Daarmee willen we met z’n allen – via bijvoorbeeld debatten of exposities – maatschappelijke ontwikkelingen in Rotterdam ‘aankeilen’, zoals klimaatadaptatie, de energietransitie of circulariteit.’ Dat gebeurt onder andere ook via de bijzondere voedseltuin bij het Keilepand, waar onder andere mensen werken met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Woon-werkcoöperaties
Het zijn juist projecten op gebied van energietransitie en circulariteit die straks het mixen van wonen en werken in M4H succesvol kunnen maken, zo vinden Veronica Breed en Monica Adams. ‘Daarbij is collectiviteit de basis’, legt Adams uit. ‘Misschien moet je woon-werkcoöperaties gaan opzetten, analoog aan wat wij doen met het KeileCollectief. Hoe willen mensen werken? Hoe willen mensen wonen? Hoe zorg je ervoor dat verschillende gebruikers elkaar niet in de weg zitten? Daarover zul je afspraken moeten maken.’ Dat varieert van hele praktische afspraken – bijvoorbeeld alleen van negen tot vijf vrachtverkeer in het gebied – tot grote infrastructurele beslissingen.
Kansen voor productie
Volgens Adams is het de kracht van het gebied dat er ruimte blijft. ‘Er is zo veel plek. Dat biedt mooie kansen voor productie in het gebied. Je kunt hier makkelijk materialen opslaan van gebouwen die gesloopt worden. Of bomen laten groeien die later gebruikt worden om een huis te bouwen. Zo krijgen ze een dubbelfunctie: tot die tijd vormen ze een fijne groene plek om te vertoeven. Dat soort buitenruimtes zijn enorm belangrijk.’
Dit artikel is gesponsord door Port of Rotterdam.
