Hart van Zuid zit enorm in de lift. Met een goedlopend winkelcentrum, een levendig Ahoy en een druk OV-knooppunt, maar de kantorenstrook profiteert daar niet van. De zes kantoorpanden aan de Strevelsweg- door de gemeente ook wel aangeduid als de kantoorgebakjes - staan al lange tijd leeg. Een nieuwe invulling als kantoorlocatie ligt niet in het verschiet. De gebouwen zijn oud. De installaties verouderd. Ook de verplichting van minimaal label C in 2023 maakt een hernieuwde kantoorbestemming zo goed als onmogelijk.
Functiemenging
De gemeente heeft Group A en Mei Architecten daarom gevraagd te kijken naar een mogelijk andere invulling van de kantorenstrook en na te denken over het grotere verband op die plek. Aan de overkant van de negen rijstroken brede Strevelsweg is het Ikazia Ziekenhuis gevestigd. Ook nodigt Rotterdam de beide bureaus uit om na te denken over verdichting en functiemenging. De gemeente houdt daarbij de opties open. Of zoals stedenbouwkundige Sandra Prins eerder verklaarde: 'Durf vrij te denken, durf ver te gaan.'
Folkert van Hagen (mede-directeur/oprichter van Group A) is al decennia actief in Rotterdam. Hij spreekt van een uitdagende situatie. 'De westkant van Hart van Zuid maakt een mooie ontwikkeling door. Met een nieuw zwembad en een cultuurcluster in aanbouw. De oostkant bestaat uit veel ruimte. Er gebeurt nauwelijks iets en van functiemenging is geen sprake.' Van Hagen toont zich voorstander van een aantal ingrepen. Zo moet een betere stadsentree worden gemaakt. 'Wie de stad vanuit Zeeland binnenrijdt, belandt nu in een onaantrekkelijk gebied. Er moet een heldere bij die fantastische stad passende entree worden gemaakt.'
Ook de verplichting van minimaal label C in 2023 maakt een hernieuwde kantoorbestemming zo goed als onmogelijk”
Ook acht Van Hagen het noodzakelijk de openbare ruimte beter met elkaar te verbinden. Daarvoor moet de weginfrastructuur ingrijpend worden gewijzigd. De huidige straatstructuur wordt volgens hem gekenmerkt door te brede wegen. Vooral de Strevelsweg voelt als een enorme barrière. Hij wil daarom naar minder kruispunten en betere fietsroutes. Ook zou het volgens hem goed zijn aan het Zuidplein - via uitbreiding van het winkelcentrum- een nieuw en grootstedelijk gebaar te maken. Opheffing van de huidige ventweg maakt een goed verblijfsgebied met een aantrekkelijk voorplein mogelijk.
Woon- werkgebied
De meer dan veertig jaar oude kantorenstrook kan, zo meent Group A, plaatsmaken voor een levendig woon- en werkgebied. Van Hagen denkt op de eerste plaats aan een brug tussen het winkelcentrum en het Ikazia Ziekenhuis. Die ‘Ponte Vecchio van Zuid’ moet aan weerszijden bebouwing krijgen. Aangrenzend kan een groen dek met omvangrijke woningbouw worden ontwikkeld. Hij denkt daarbij vooral aan betaalbare woningen voor de mensen van Zuid. Ook is in die nieuwe strook ruimte beschikbaar voor de vestiging van wat kleine winkeltjes en andere kleinschalige bedrijvigheid. 'Doel is voetgangersstromen te intensiveren en de verbindingen met de omgeving te verbeteren. Door een intensief woon-werkprogramma toe te voegen kan een levendige wijk ontstaan', aldus Van Hagen. Voorwaarde is wel dat het winkelcentrum zowel aan het Ahoyplein, als aan de oostzijde duidelijke entrees krijgt.
Is het haalbaar? Van Hagen weet dat niet. Gebiedsaccountmanager Frans de Jong van de gemeente Rotterdam toonde zich in een eerste reactie gecharmeerd van het voorstel. 'Het voorstel biedt niet alleen een aanmerkelijke verbetering van het openbaar gebied; het komt ook tegemoet aan de wens van de gemeente tot verdichting te komen.'
Doods middengebied
Mei Architecten kiest nadrukkelijk voor een andere richting. Architect Leen Kooman richt zijn pijlen op het ‘doodse en introverte middengebied’. Een omvangrijk gebied ook. Het gaat om een ruimte van minimaal acht hectare dat eigenlijk alleen voor verkeer wordt gebruikt. Hij ziet daar overigens een aantal sterke punten. Er is veel traffic. De oude V&D biedt eerdaags tijdelijk onderdak aan museum Boymans. De komst van het museum zorgt volgens Kooman voor een ander publiek. En het aangrenzende Zuiderpark, het grootste stadspark van Rotterdam, biedt mooie kansen. Kooman ziet tegelijkertijd negatieve kanten. Er gebeurt niks. Mensen voelen zich daar ’s avonds onveilig. Dat komt ook omdat het gebied wordt omzoomd door dichte gevels. En de kantorenstrook staat laag. 'Het is er relatief kaal. Er groeit alleen wat gras tussen de verschillende wegen.'
Gaat het om wonen, dan zou Kooman graag twee nieuwe woontorens gebouwd zien”
Kooman wil net als Van Hagen een betere stadsentree. Verder pleit hij voor het terugdringen van het autoverkeer en een betere verbinding tussen de verschillende buurten. Om het veiligheidsgevoel te vergroten kunnen woningen en andere voorzieningen worden toegevoegd. Daarbij moet meer ruimte ontstaan voor events en cultuur. Bovenal wil Kooman het Zuiderpark uitbreiden en doortrekken tot in het gebied.
Mei Architecten stelt om dat te bereiken andere ingrepen voor. 'Wij gaan een opgetild park maken. Dat zorgt ervoor dat het autogeluid meer naar de achtergrond verdwijnt. Buurten worden met elkaar verbonden door veilige groene bruggen. En voor de dode gevel van de parkeergarage kunnen goed verlichte event- en cultuurruimtes gebouwd.' Voor alle duidelijkheid. Kooman is tegen overkluizing van het gebied. Dat zou alleen maar zorgen voor een ‘ontoegankelijke onderwereld’.
Twee woontorens
Gaat het om wonen, dan zou Kooman graag twee nieuwe woontorens gebouwd zien. Flowertowers: woontorens van honderd meter hoogte die samen met de twee bestaande kantoortorens de nieuwe entree van de stad vormen. 'Er is veel ruimte voor verdere verdichting. We beschouwen die twee woontorens als een start. Als het gebied kwaliteit krijgt, dan nodigt dat uit om meer woningbouw te ontwikkelen. Dan valt te overwegen de bestaande kantoortorens te transformeren. Of die kantoren te slopen en hogere woontorens te bouwen die een samenspel vormen met de twee andere torens.'
Sandra Prins spreekt in een eerste reactie van een ambitieus plan. Al vraag zij zich wel af of niet alsnog sprake blijft van te veel ruimte. Tony Wijntuin (Wyne Stategy) reageert positief. De uitbreiding van het park spreekt hem erg aan. Er kan een nieuwe toegang voor winkelcentrum ontstaan. Tegelijkertijd is geen sprake is van substantiële uitbreiding van het winkelareaal.
Dit artikel staat in vastgoedmarkt van juli/augustus 2019.
