Bouwopgave Leiden: wie helpt mee de stad toekomstbestendig te ontwikkelen?

Bouwopgave Leiden: wie helpt mee de stad toekomstbestendig te ontwikkelen?

Wie wil investeren in Leiden, kan rekenen op een open houding van het gemeentebestuur, aldus wethouder Fleur Spijker. 'Ons wensenlijstje komt vaak overeen met dat van de markt.'

Leiden nodigt ontwikkelaars en investeerders uit om de stad de komende jaren toekomstbestendig te ontwikkelen. Met het invullen van een stevige bouwopgave moet ook de leefkwaliteit en duurzaamheid van de stad verder worden verbeterd.

Als het aan wethouder Fleur Spijker ligt, worden er in Leiden tot 2030 8.500 extra woningen gebouwd. Dat staat in het Beleidsakkoord dat het stadsbestuur in het voorjaar van 2018 presenteerde en dat onlangs is uitgewerkt in de ‘Verstedelijkingsnotitie Leiden’. De woningen zijn volgens deze notitie nodig als gevolg van een structureel geboorteoverschot en om de groei van het aantal eenpersoonshuishoudens en de verwachte trek naar de stad op te vangen. ‘Er is nu sprake van druk op de woningmarkt’, zegt Spijker. ‘Leiden is een enorm aantrekkelijke stad om in te wonen, dat merk je aan de sterke vraag naar woningen. Blijft het woningaanbod achter bij die vraag – zoals dat de afgelopen jaren het geval was – dan stijgen de koop- en huurprijzen. Leiden wordt daardoor minder toegankelijk voor starters en mensen met een kleinere beurs. Een ongewenste ontwikkeling.’

Het is dan ook ‘volstrekt normaal’ dat de progressieve coalitie (D66, GroenLinks, PvdA) sterk inzet op bouwen, vindt Spijker. Volgens haar is het veel opvallender dat het voltallige college zich bezighoudt met het thema duurzaamheid. Collega’s zitten op de onderwerpen circulaire economie, klimaatadaptatie, biodiversiteit, duurzame mobiliteit en duurzame scholen en gemeentelijke organisatie. Spijker is zelf wethouder voor duurzame verstedelijking en energietransitie.


Klimaatbestendiger en meer inclusief

De naam van haar portefeuille geeft aan dat er de komende jaren in Leiden ‘niet zomaar wat wordt neergezet’, aldus Spijker. De gemeente wil de huidige hoge leefkwaliteit in de stad bewaren en tegelijkertijd ‘klimaatproof’ worden. Woningbouw speelt een belangrijke rol om die ambitie waar te maken. ‘Wij willen de bouwopgave ten dienste stellen aan het toekomstbestendig maken van de stad. De Verstedelijkingsnotitie is de opmaat naar de Omgevingsvisie 2040 die wij als gemeente medio volgend jaar willen vaststellen. Daarin wordt de bouwopgave zo veel mogelijk integraal opgepakt.
Het gaat dan niet alleen om het energieneutraal en circulair bouwen van nieuwe woningen, maar bijvoorbeeld ook om het aansluiten van bestaande woningen op nieuwe collectieve warmtesystemen. Wij willen er ook voor zorgen dat door bouw- en gebiedsontwikkelingen de omgeving groener en klimaatbestendiger wordt en dat de biodiversiteit in de stad erop vooruitgaat. Verder willen wij de komende jaren de mobiliteit verduurzamen, bijvoorbeeld door het verbeteren van fietsverbindingen, het realiseren van extra fietsenstallingen en het ondersteunen van initiatieven met deelauto’s.’

Duurzame verstedelijking betekent volgens Spijker ook: oog voor inclusiviteit. ‘We willen dat iedereen in Leiden mee kan doen. In het Beleidsakkoord staat dat 30 procent van de bouwopgave uit sociale woningen bestaat. Dat is een stevige opgave. Veel bouwplannen moeten dus een sociale component hebben. Overigens: er is in Leiden ook veel behoefte aan koopappartementen in alle prijsklassen en aan woningen in het middensegment. Voor de middenhuur zitten al veel plannen in de pijplijn. Er is vooral een sterke vraag naar middeldure koopwoningen. Als stadsbestuur zijn wij echt sturend in wat er de komende decennia wordt gebouwd in Leiden. Daarmee scheppen wij ook meteen duidelijkheid naar de markt.’

In de Verstedelijkingsnotitie staat wáár in Leiden potentie is om de 8.500 woningen te bouwen. Spijker: ‘Wij hebben geen grote uitleglocaties, maar er zijn binnen de stad voldoende plekken waar de bouwopgave kan landen. Verdichting en hoogbouw zijn daarbij wel noodzakelijk. Het gaat echt om nieuwbouw; de kansen op het transformeren van bijvoorbeeld kantoorgebouwen zijn miniem. De leegstand op de kantoren- en bedrijfsruimtemarkt zit in Leiden onder de frictieleegstand.’


Samen met investeerders, ontwikkelaars én inwoners aan de slag

Spijker zoekt de komende jaren investeerders en ontwikkelaars die met haar de stad toekomst- bestendig willen maken. Dat moeten volgens haar partijen zijn die innovatief omgaan met vraagstukken als energietransitie, klimaatadaptatie, biodiversiteit, circulair bouwen en de inclusieve samenleving. Verduurzamen betekent bovendien: een relatie aangaan met de bewoners van Leiden. Spijker: ‘Wij hebben een mondige stad met sterk betrokken burgers. Ontwikkelaars en investeerders moeten hun plannen dus niet in beton gieten, maar openstaan voor de ideeën van onze inwoners en meebewegen met de mogelijkheden. Dat levert niet alleen mooie ideeën op, maar ook tijdwinst. Procedures kosten tijd, maar als je ervoor zorgt dat je aan de voorkant draagvlak creëert, kun je daarna ook snel gaan met elkaar.’

Een geslaagd voorbeeld daarvan is het planinitiatief LEAD van de Rotterdamse projectontwikkelaar Real Estate Development Company. Aan de Willem de Zwijgerlaan worden, als het aan de ontwikkelaar ligt, de komende jaren drie torens gebouwd met ongeveer 560 woningen in alle segmenten, inclusief sociale huurwoningen. In LEAD komt alles samen, vindt Spijker. ‘In het plan is aandacht voor duurzaamheid, architectuur, groen en mobiliteit. Bovendien zijn de woningen bereikbaar voor alle doelgroepen. Het planinitiatief bevindt zich nu nog in de beginfase en de ideeën worden zorgvuldig uitgewerkt in samenspraak met de omgeving en woningzoekenden. Daarna is het aan de raad om een besluit te nemen over de uitgangspunten van het initiatief.’

Open houding van gemeente

Wie wil bouwen in Leiden, kan volgens Spijker rekenen op de ‘open houding’ van het gemeente- bestuur. ‘Er moet de komende jaren op een andere manier worden gebouwd. Wij maken als stads- bestuur daarom graag gebruik van de expertise van de markt. Ons wensenlijstje komt ook vaak overeen met dat van de ontwikkelaars: 'duurzaam, circulair en klimaatadaptief' werkt waardeverhogend voor het vastgoed. Wij luisteren bovendien naar signalen uit de markt. Ontwikkelaars vinden bijvoorbeeld het aantal parkeerplaatsen dat volgens de huidige parkeernormen moet worden gerealiseerd, niet toekomstbestendig: het bezit van een auto is niet langer een vanzelfsprekendheid. Wij delen die visie. In ons nieuwe parkeerbeleid zullen wij de parkeernormen voor nieuwbouw daarom aanpassen.’