Hoe maak je dat, een slimme stad?

Hoe maak je dat, een slimme stad?

Slimme verlichting, sensoren, 5G en laadpalen, dat er technisch veel mogelijk is dat weten we inmiddels. Dit in combinatie met het begrip 'smart city' zien we steeds vaker voorbij komen. Maar wat maakt een stad 'Een samenbundeling van mensen, activiteiten, infrastructuur en bebouwing', nou echt slim? Een slimme stad is simpelweg een doorontwikkelde stad, waarbij door inzet van nieuwe technologieën en toepassingen zoals: glasvezel, IoT en data science de kwaliteit van leven wordt verhoogd.

Realisatie van de slimme stad

Voor het realiseren van de slimme stad is het noodzakelijk dat er rekening wordt gehouden met hoe je deze transitie organiseert en de verschillende infrastructuren. De betrokken infrastructuren zijn: data-, bovengrondse- en de ondergrondse infrastructuur. Vraagstukken die bij de transitie een rol spelen zijn:

  • Hoe en wie regisseert de transitie naar de slimme stad?
  • Hoe om te gaan met (open) data?
  • Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er in voldoende mate energie beschikbaar is waar dat nodig is?
  • Welke snelheid moet de dataverbinding ondersteunen, en op welke locaties hebben we die nodig?
  • Op welke wijze voorkomen we verrommeling van het straatbeeld?

Voor succesvolle gestructureerde transitie naar de slimme stad is regie over meerdere gemeentelijke domeinen nodig. Het vereist een programmatische aanpak waarbij de diverse projecten bijdragen aan de geformuleerde (strategische) doelen.

Data infrastructuur

Steeds meer gemeentes in Nederland zijn aan het verkennen wat de mogelijkheden zijn van data. Gemeentes worden gestuurd op het toepassen van open data. Hiermee stimuleren ze transparantie, signalering, keuzevrijheid en legitimiteit binnen de gemeente (VNG, KING, 2015). Op deze manier helpt data om de buitenruimte productiever te maken en te verbeteren. Door de data open te stellen ontstaat er een nieuwe infrastructuur, waar zowel gemeentes, bedrijven en burgers gebruik van kunnen maken.

Bij dit uitgangspunt ontstaan spanningsvelden met vraagstukken die moeten worden opgelost, zoals: van wie is welke data en wie bepaald in welke mate de data open wordt gesteld? De waarde van data blijft tenslotte behouden als er mee wordt ondernomen.

Bovengrondse infra – Lichtmast, Smart City Hub

Uit onderzoek van TNO is gebleken dat de lichtmast (lantaarnpaal) een essentiële rol speelt in het realiseren van een slimme stad. Dit heeft ermee te maken dat deze al grootschalig in steden aanwezig is, voorzien wordt van stroom en vaak ook een paar meter de lucht in steekt. Naast de esthetische geschiktheid van de lichtmast voor het toepassen van smart city activiteiten, kunnen hier ook meerdere toepassingen aan worden gekoppeld. Om verzuiling en verrommeling van het straatbeeld tegen te gaan, is het van belang dat de verschillende toepassingen worden geïntegreerd in een ‘smart city hub’. De Smart City Hub in de openbare infrastructuur is een mast die naast verlichting ook de mogelijkheid biedt andere toepassingen aan te sluiten. Andere toepassingen vereisen vaak infrastructurele uitbreidingen, zoals een zwaardere energie aansluiting voor elektrisch opladen en een glasvezel aansluiting voor het verzenden van grote hoeveelheden data.

Ondergrondse infra – Energie en Glasvezel

Voor het voeden van de bovengrondse toepassingen, zal de ondergrondse systemen aangepast moeten worden. Zo is er voor de data intensieve voorziening als wifi, hoge kwaliteit camerabeelden en 5G, ondergronds een glasvezel kabel noodzakelijk. Voor het gebruik van de meeste toepassingen is er tevens 24 uur per dag stroom nodig. Omdat de lichtmasten overdag centraal worden uitgeschakeld kunnen deze de toepassingen niet worden voorzien van de benodigde stroom. Aanpassing in de energie infrastructuur zijn nodig en kost doorlooptijd bij de netbeheerder. Daarom is het van belang rekening te houden met ondergrondse aanpassingen bij het realiseren van de slimme stad.

Een van de grootste uitdagingen bij het realiseren van een slimme stad is de financiering”

Leuk die slimme stad, hoe organiseren we dat?

Het typerende aan het ontwerp van de slimme stad is dat deze is ingedeeld in verschillende infrastructuren. In tegenstelling tot een gemeente, deze zijn voornamelijk ingedeeld in beheerdomeinen zoals: veiligheid, milieu, verkeer en vervoer, openbare verlichting. Het uitrollen van een slimme stad is domein overschrijdend. Daarom is bij het uitrollen van de slimme stad integraal management van belang.

De eerste stappen naar een slimme stad voor een gemeente zijn het bepalen van:

  • Is er actiebereidheid om de openbare (verlichtings)infrastructuur te transformeren naar een “Smart City” ontsluitingsinfrastructuur?
  • Welke verantwoordelijkheden zijn voor de gemeente?
  • Wat is de rol van de gemeente – Eigenaar, regisseur, facilitator of gebruiker?
  • Het businessmodel waarbij kosten, opbrengsten en risico’s worden gedragen door (markt)partijen.

Bijkomende complicerende vraagstukken voor gemeenten zijn:

  • Onafhankelijk toegankelijkheid: Derden willen technologie in de Hub plaatsen. Hoe is de onafhankelijke toegankelijkheid te organiseren en wie regelt dat?
  • Kwaliteit: Hoe borgen we de primaire functie openbare verlichting?
  • Kosten: Hoe wordt e.e.a. bekostigd? Is het financieel haalbaar?
  • Wet en regelgeving: Met welke wetgeving en regelgeving hebben we rekening te houden?
  • Privacy: Wie is verantwoordelijk voor de privacy bij data transport?
  • Security: Wie is verantwoordelijk voor de data security?

Financiering van de slimme stad

Een van de grootste uitdagingen bij het realiseren van een slimme stad is de financiering. Niet elke gemeente heeft namelijk financiële middelen voor de vervanging of de renovatie van de bestaande openbare verlichting en de implementatie van Smart City Hubs. Daarom heeft CityTec samen met partners een businessmodel ontwikkeld, een slimme financieringsconstructie waarmee de gemeente vooraf niet grootschalig hoeft te investeren, het eigendom behoud en de openbare verlichting transformeert van kostenpost naar een opbrengstenmodel.

CityTec en haar partners kunnen u helpen bij uw transitie van de openbare verlichtingsinfrastructuur naar een Smart City ontsluitingsinfrastructuur. Als u stappen wilt zetten neem dan contact op met:
Tom de Vries. CityTec, Manager business development en innovatie.

Dit artikel is gesponsord door CityTec.

Bekijk de sessies van CityTec op het congres Transformatie in de slimme stad.