Maar gemakkelijk is dat niet altijd. ‘Als je integriteit belangrijk vindt, zul je soms deals moeten laten schieten.’
Juist nu de economie floreert, is het in de vastgoedsector opletten dat integriteit hoog op de agenda blijft staan. ‘Mooi dat de markt op stoom is, maar de gretigheid om zaken te doen is een risico’, aldus Bart van Breukelen, voorzitter van brancheorganisatie voor projectontwikkelaars Neprom en bestuurslid van bouwbedrijf TBI. ‘Er is druk om te scoren en die komt deels ook vanuit de top.’
Prijs je jezelf ook niet uit de markt als concurrenten niet helemaal integer te werk gaan en jij wel? Het was een van de vraagstellingen die het publiek van vakgenoten tijdens het KPMG-debat op 7 juni kreeg voorgelegd. Nee, vond het overgrote deel van de aanwezigen. Al zul je volgens Van Breukelen soms deals moeten laten schieten als je integriteit belangrijk vindt. ‘Ik kan je garanderen dat onze ontwikkeling in de Amsterdamse Houthaven nog veel meer zou opleveren als we die per opbod zouden verkopen. Maar je moet een maatschappelijke balans vinden. Het is continu een afweging tussen ondernemerschap en integer blijven.’
Vertrouwen is gezien zijn achterban cruciaal voor Dick van Hal, voorzitter van de belangenvereniging voor institutionele beleggers IVBN en CEO van vastgoedbelegger Bouwinvest. ‘Honderd procent integer werken staat voorop. Willen de pensioenfondsen en andere institutionele beleggers blijven investeren in vastgoed, dan hebben we hun vertrouwen nodig.’
Grijs gebied
Het blijft natuurlijk wel business. Met de stelling dat de vastgoedsector gezien zijn maatschappelijke rol niet voor winstmaximalisatie zou moeten gaan, is dan ook slechts de helft van de aanwezigen het eens. Integriteit zou vanzelfsprekend moeten zijn, maar in de praktijk is dat niet altijd gemakkelijk, aldus Jan Kamminga, voorzitter van belangenorganisatie van particuliere vastgoedbeleggers Vastgoed Belang. ‘Een beetje integer bestaat niet. Maar als je ’s avonds voor de spiegel staat, denk je toch vaker terug aan een grijs gebied. Waar leg je de grens?’
Wat hebben vastgoedondernemers liever, slimme ondernemers in het team of mensen die zich braaf aan de regeltjes houden? Een kleine meerderheid van de aanwezigen bij het KPMG-debat verkiest toch die slimme medewerkers. Dick van Hal stemt voor diversiteit. ‘In een organisatie heb je een diverse groep mensen nodig, zowel brave mensen als mensen met boerenslimheid’, vindt hij. ‘Het is aan de directie om dit goed in balans te houden.’
Voorbeeldfunctie
Het is diezelfde directie die het goede voorbeeld moet geven met integer gedrag. Van Hal: ‘Het is belangrijk om als directie het voortouw te nemen. Als je het goed kunt onderbouwen, neem je de rest ook mee.’ Aan zo’n cultuur werk je elke dag, voegt Van Breukelen toe. ‘Draag uit hoe jij wilt dat er in de organisatie wordt gehandeld.’ Het mooie is dat juist nieuwe medewerkers hierbij kunnen helpen. ‘Jonge mensen zullen bedrijven meer en meer afrekenen op integriteit.’
De volgende stap is dat de hele keten integriteit meeweegt bij de selectie van zakenpartners, vinden de gesprekspartners. Zoals bij een aanbesteding. Van Breukelen: ‘Ik vind het bizar dat bijvoorbeeld gemeenten je over allerlei dingen bevragen, maar niet of je integriteitsbeleid goed is geregeld en hoe klanten naar je kijken. Dat is wel nodig om de sector verder te krijgen.’
De sector moet steeds aan integriteit blijven werken, ook in goede tijden, daarover zijn de vertegenwoordigers van de sector het eens. Van Hal: ‘Het is de levenslijn van onze branche. We willen niet dat er nog een boek De vastgoedfraude wordt geschreven.’
