Deelfietsen en de publieke ruimte

Deelfietsen en de publieke ruimte
Column Laurentien Kok

Net als Amsterdam, kent Singapore sinds enige tijd een paar operators die deelfietsen aanbieden, te huren voor bijvoorbeeld een uurtje via een app.

Net als in Amsterdam was - en is - er stevige kritiek op de fietsverhuurders: de fietsen zijn overbodig, nemen schaarse publieke ruimte in en Singaporezen fietsen toch niet, want het is te warm. De weinigen die wel fietsen, zijn buitenlanders op racefietsen op zondagochtend.

Voor Amsterdam gaat die kritiek slechts ten dele op, want Amsterdammers fietsen natuurlijk wel. Maar ook daar werden de 'hopen oranje schroot', zoals de fietsen al snel genoemd werden, overal neergegooid door de gebruikers. Uiteindelijk zijn de deelfietsen allemaal weggehaald. Bewoners blij, want 'hun' fietsenrek wordt niet langer bezet door ongebruikte deelfietsen bedoeld voor irritante toeristen die niet kunnen fietsen. Maar volgens de plannen komt de deelfiets terug in Amsterdam, compleet met eigen fietsenrekken. Deze nieuwe deelfiets is niet voor toeristen, maar voor Amsterdammers. Doel is het aantal fietsen op straat terug te dringen.

Maar, terug naar Singapore. Daar hebben twee bedrijven een vergunning gekregen. Ik schrijf nadrukkelijk niet: een vergunning gekregen om hun fietsen te plaatsen en te stallen. Waarom?

In Singapore is je fiets stallen bij een gebouw verboden

Singapore kent geen fietsenstallingen. Over het algemeen is het stallen van een fiets verboden in een straal van ongeveer 30 meter van een gebouw om een rommelige aanblik te voorkomen. Het is immers verboden in Singapore om je spullen achter te laten in de publieke ruimte. Een paar kantoorgebouwen, de gebouwen die zijn opgeleverd na 2016, hebben een inpandige fietsenstalling voor een klein aantal fietsen. De reden hierachter is dat het bestemmingsplan geen functie 'fietsenstalling' kende tot 2016 en een fietsenstalling dus niet aangelegd kon worden.

Bij een aantal metrostations staan een tiental fietsenrekken, ontzettend weinig als je bedenkt hoeveel mensen daar elke dag voorbijkomen. Raffles Place, vergelijkbaar met de Amsterdamse Zuidas, kent geen openbare fietsenstalling en maar twee kantoorgebouwen met een inpandige fietsenstalling, elk met ongeveer vijftien plaatsen.

Conciërges verwijderen fiets of bellen de politie

Buiten het centrum is de fietser afhankelijk van de welwillendheid van de betreffende gebouwmanager of -eigenaar of er een fiets gestald mag worden. De meeste fietsen worden door conciërges en winkelpersoneel verplaatst en als je pech hebt wordt de politie gebeld die de fiets pas teruggeeft na een fikse boete voor het vervuilen van de openbare ruimte.

De Singaporese overheid moet echter wel maatregelen nemen om Singaporezen aan het fietsen te krijgen. Al was het maar om het autogebruik terug te dringen, het milieuvriendelijke imago van de stad op te vijzelen en om overgewicht tegen te gaan.

Plan voor vakken voor 50.000 fietsen in 4 jaar

Maar de overheid is vergeten dat er ook nog fietsenstallingen moeten komen. Dus zijn er plannen aangekondigd om vakken voor 50.000 fietsen te maken in de komende 4 jaar. Dit klinkt heel veel, maar het is natuurlijk weinig, als je bedenkt dat er nog niets is en het nog steeds verboden is om je fiets op straat te stallen.

En laat het voordeel van de deelfiets nu net zijn dat je die gewoon overal kunt stallen, want als de fiets wordt weggehaald, is dat het probleem van de eigenaar, niet van de gebruiker. De straten in Singapore liggen tot ergernis van velen nog steeds vol met deelfietsen en klaagt iedereen ook hier over het 'oranje schroot'.

Over de auteur
Mr Laurentien K.A. Kok is kandidaat-notaris in Singapore en Nederland bij Bird & Bird

Deze column verscheen in Vastgoedmarkt van april 2018.