'Pas op voor hosannastemming op kantorenmarkt'

'Pas op voor hosannastemming op kantorenmarkt'
René Buck

René Buck, ceo Buck Consultants International, waarschuwt voor teveel optimisme over de komst van buitenlandse bedrijven naar Amsterdam. Er is geen basis voor een ongebreidelde hockeystick curve-prognoses voor de kantorenmarkt, aldus Buck.

Buck is op 13 november een van de sprekers op de Vastgoedmarkt Ontbijtsessie over de Brexit en nut en noodzaak van kantorennieuwbouw in Amsterdam. Met het overdreven optimisme over de BV Nederland heeft hij weinig. 'We doen het economisch geweldig. Ons land behoort tot de meest innovatieve economieën. Nederlanders zijn tolerant en flexibel en spreken allemaal vloeiend Engels. Onze infrastructuur is met de Rotterdamse haven en Schiphol top. Het Europese Medicijnen Agentschap komt naar Amsterdam en in haar kielzog een paar honderd life sciences-bedrijven. Kortom, je moet in Nederland en zeker in Amsterdam zijn.

Nederland zakt op lijstjes

Dat optimisme verhult een hoop minder positieve ontwikkelingen, waarschuwt de BCI-ceo. 'Niet alles is rozengeur en maneschijn. Enkele feiten op een rijtje: Nederland zakt recentelijk van de vierde naar de zesde plaats op de ranglijst van het World Economic Forum, terwijl de kabinetsdoelstelling  een plaats in de top-5 is. Nederland duikelt dit jaar in de infrastructuur-ranking (Logistics Performance Index  van de World Bank) eveneens van de vierde naar de zesde plaats.’

Nederland moet nu Duitsland, Zweden, België, Oostenrijk en Japan voor laten gaan. Ook wijst hij op de belastingvoordelen voor buitenlandse expats die aanzienlijk worden versoberd. ‘Daardoor wordt het aantrekken van kennismigranten moeilijker, in een arbeidsmarkt die juist schreeuwt om internationaal talent. De dividendbelasting voor buitenlandse aandeelhouders wordt niet afgeschaft, maar het negatieve signaal in de internationale financiële pers gaat verder dan dit feit alleen.’

Vestigingsklimaat kwetsbaar

De regio Amsterdam trok in 2017 bovendien minder buitenlandse bedrijven dan in de jaren daarvoor, poneert Buck. Naast een fiks aantal mooie nieuwkomers staan ook vertrekkers zoals het support center van Starbucks. De balans slaat weliswaar - gelukkig- nog immer door in het voordeel van Nederland en Amsterdam. Maar een goed vestigingsklimaat is echter geen statisch gegeven, betoogt hij.

‘Het vestigingsklimaat is dynamisch van nature. Dat betekent ook goed in de gaten houden hoe de concurrentiekracht van andere landen zich ontwikkelt. Neem het belastingklimaat, toch al vele weken op de voorpagina’s van de kranten. De verlaging van de Amerikaanse vennootschapsbelasting door President Trump van 35 naar 21 procent is ontegenzeggelijk een van de drijvende krachten achter de indrukwekkende Amerikaanse economische groeicijfers.’

Omgekeerd, de vermindering van belastingvoordelen voor buitenlandse bedrijven in Zwitserland doet een aantal Amerikaanse bedrijven besluiten hun Europese hoofdkantoor (of delen daarvan) uit dit decennialang als belastingparadijs aangeduide land terug te trekken. Laat duidelijk zijn: Nederland en Amsterdam hebben internationale bedrijven veel te bieden.’

Les van vastgoedcrisis

‘Maar dat is geen basis voor ongebreidelde hockeystickcurve-prognoses voor de kantorenmarkt. De volatiliteit van een favoriete vestigingslocatie is wereldwijd toegenomen. Kortom, de huidige hosannastemming is geen garantie voor een continue zonnige toekomst. Dat is geen pessimisme, maar economisch realisme. Laat dat een van de lessen zijn van de economische en vastgoedcrisis, die precies tien jaar geleden begon.’

Op de ontbijtsessie zal Buck onder andere inzicht geven in de huisvestingsstrategie van buitenlandse bedrijven die vanwege de Brexit (deels) uit het VK vertrekken. Tegenover de visie van Buck staat die van Eduard Schaepman, die ook op 13 november in het JLL-kantoor aan de Zuidas spreekt. Volgens de Tribes-oprichter moet liever vandaag dan morgen begonnen worden met de bouw van nieuwe kantoren om de enorme kantorenvraag te faciliteren. Abonnees van Vastgoedmarkt kunnen de kennissessie voor slechts 99 euro bijwonen.

Martijn van Leeuwen

Martijn van Leeuwen

Martijn van Leeuwen werkte sinds maart 2006 als redacteur voor Vastgoedmarkt. Martijn is all-round specialist, met een bijzondere affiniteit met de woning- en winkelmarkt. Sinds december 2018 werkt hij zelfstandig als freelance journalist.